بررسی آماری آیات احکام و تحلیلی از علل نزول اکثر آنها در مدینه

در سایه توفیق الهی و توجهات قطب عالم امکان، حضرت ولی عصر ارواحنا فداه و راهنمایی استاد گرانقدر جناب آقای دکتر رستگار، موضوع: « بررسی آماری آیات احکام و تحلیلی از علل نزول اکثر آنها در مدینه » جهت تحقیق به تصویب رسید و طی چند مرحله همفکری با استاد محترم روش و فصول تنظیم گردید. روش انجام این تحقیق کتاب خانه ای و مستند به مراجعه به کتب گوناگون و مرتبط با این بحث می باشد. در این رساله از آمار و ریاضیات در برخی فصلها سود جسته می شود، افزون بر آمکه تحلیل محتوا نیز از شیوه های تدوین این رساله است. این رساله دارای چهار فصل است که فصل اول به بیان مقدماتی درباره موضوع تحقیق از قبیل تقسیم محتوایی آیات، تعریف و حجم آیات احکام، پیشینه بحث از آیات احکام و... پرداخته است. در فصل دوم، بحث آماری آیات در دو بخش آمار آیات احکام به ترتیب سوره ها و آمار آنها به ترتیب موضوعات فقهی دنبال شده و در پایان به جهت ملموس شدن بیشتر آمار، نتیجه آن به صورت درصد با تفکیک مکی و مدنی همراه با نمودار آمده است. فصل سوم به تاریخ تشریع احکام از بعثت تا رحلت اختصاص یافته و برای تفکیک و بیان اهمیت تقدیم برخی احکام تشریع شده در مکه و مدینه، احکام هر یک به ترتیب سال و ماه تشریع مرتب شده است. فصل چهارم برای بررسی عوامل مؤثر در نزول غالب آیات در مدینه، شناخت جداگانه فضای مکه و مدینه و تحلیل موقعیت های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و مذهبی هر یک را مد نظر قرار داده و تناسب آیات احکام را با این موقعیتها بررسی کرده است. 1- اهمیت و تأثیر چشمگیرحکومت اسلامی در نزول غالب أحکام در مدینه به اثبات رسیده است. 2- عناصر مکان، زمان، فهم و استطاعت مخاطبین تاثیر مستقیم در نزول غالب آیات احکام در مدینه داشته است.